Roztocze Zachodnie nazywane jest również Roztoczem Lessowym. Prof. Jan Buraczyński wydzielił na jego obszarze Roztocze Gorajskie i Roztocze Szczebrzeszyńkie.
Roztocze Gorajskie jest najdalej na zachód i północ wysuniętą częścią Roztocza. Wapienne bloki przykrywa tu gruba warstwa lessu. Na skałach tych wykształciły się urodzajne gleby, toteż większość terenu użytkowana jest jako pola uprawne. Wynikiem tego jest bardzo charakterystyczny krajobraz – faliste wzgórza pocięte pasiakami pól. Doliny nielicznych rzek są głęboko wcięte w podłoże.
Rolnicza przydatność spowodowała już we wczesnym średniowieczu znacznie wylesienie obszaru Roztocza Gorajskiego. Nie ma tutaj większych kompleksów leśnych. Niewielkie obszary zadrzewień i małych lasów znajdują się jedynie w miejscach trudno dostępnych dla rolnictwa, np. na obszarach porozcinanych =>wąwozami lub o zbyt dużym nachyleniu. Wysokości rosną od niespełna 300 m n.p.m. w zachodniej części w okolicy Kraśnika do ponad 330 m n.p.m. w części wschodniej. Najwyższym wzniesieniem jest Wielka Jeżówka (337,5 m n.p.m.) położona na północo-wschód od Goraja. Największymi miastami związanymi z tym obszarem są: położone na obrzeżach Kraśnik i Janów Lubelski. Pozostałe większe miejscowości: Biłgoraj, Turobin, Frampol, z wyjątkiem Goraja, położone są poza obszarem Roztocza w pobliżu jego krawędzi
Roztocze Szczebrzeszyńskie jest wschodnią częścią Roztocza Zachodniego. Jego zachodnią granicą jest lewe zbocze doliny rzeki Gorajec, wschodnią – lewe zbocze doliny rzeki Wieprz. Południowo-wschodnią granicą jest krawędź Roztocza opadająca ku Kotlinie Sandomierskiej, a północną – prawe zbocze doliny rzeki Por. Bloki tworzące wzgórza zbudowane są z górnokredowych (mastrycht) i trzeciorzędowych (miocen) skał wapiennych, na których w północnej części zalega gruba warstwa lessu. W południowej części na Wzgórzach Tereszpolskich (Łyse Byki) na powierzchni ukazują się mioceńskie wapienie rafowe, wapienie litotamniowe i piaskowce wapniste. Najwyższym wzniesieniem jest Góra Dąbrowa (343,8 m n.p.m.). Budowa geologiczna spowodowała, że bardzo rzadka jest tu sieć wód powierzchniowych. Wnętrze Roztocza Szczebrzeszyńskiego jest praktycznie pustką wodną. Jedynie na południowej krawędzi w pobliżu Górecka Starego i Górecka Kościelnego ( występują źródła. Tu ma początek rzeka Szum (Bzdzina). Większość obszaru zajmują pola uprawne oraz płaty lasów bukowo-jodłowych i liściastych lasów grądowych. Najwartościowsze przyrodniczo obszary leśne w okolicy Zwierzyńca objęto ochroną w Roztoczańskim Parku Narodowym oraz jako Szczebrzeszyński Park Krajobrazowy.
Rozwój upraw w XIX wieku przyczynił się do rozwoju rzeżby erozyjnej na obszarach lessowych. Wytworzyła się tu gęsta sieć wąwozów lessowych, tworzących w okolicach Szczebrzeszyna, Szperówki i Kawęczynka prawdziwy labirynt nazwany Piekiełkiem. Gęstość sieci wąwozów osiąga tu do 9 km na 1 km2. Większość miejscowości położonych jest na obrzeżach Roztocza Szczebrzeszyńskiego. Jedynie Szperówka, będąca obecnie częścią Szczebrzeszyna i Kawęczynek położone są w środku regionu. W Padole Gorajeckim, będącym zachodnią częścią Roztocza Szczebrzeszyńskiego powstała duża wieś Radecznica.
Aby oglądać zdjęcia w pełnej rozdzielczości należy najechać rączką na pierwszą miniaturę. Następne kolejne zdjęcia wywołujemy przez kliknięcie prawego klawisza ze strzałką (lub lewego jeżeli chcemy przesuwać do tyłu)klikając strzałki widoczne pod zdjęciem.Wszystkie zdjęcia i teksty prezentowane na tych stronach chronione są prawem autorskim. Ich kopiowanie, wykorzystywanie i publikowanie bez zgody autora jest zabronione.
